Dan Gilbert: The psychology of your future self - Tâm lý học chỉ ra bạn là ai trong tương lai

0:11	0:11
At every stage of our lives we make decisions that will profoundly influence the lives of the people we're going to become, and then when we become those people, we're not always thrilled with the decisions we made. So young people pay good money to get tattoos removed that teenagers paid good money to get. Middle-aged people rushed to divorce people who young adults rushed to marry. Older adults work hard to lose what middle-aged adults worked hard to gain. On and on and on. The question is, as a psychologist, that fascinates me is, why do we make decisions that our future selves so often regret?	Ở mỗi giai đoạn cuộc đời chúng ta ra những quyết định có ảnh hưởng sâu sắc đến con người mình trong tương lai, và khi trở thành con người ấy, không phải lúc nào ta cũng hài lòng với quyết định đó. Thanh niên trả nhiều tiền để xóa hình xăm hồi thiếu niên họ đã trả nhiều tiền để xăm cho được. Người trung niên quyết ly dị người bạn đời mà hồi thanh niên họ đòi cưới cho được. Tuổi già tiêu pha hết những gì nhọc công kiếm được buổi trung niên. Vân vân và vân vân. Câu hỏi khiến tôi, một nhà tâm lý học, thích thú là tại sao ta lại ra những quyết định khiến bản thân thường xuyên hối tiếc trong tương lai?
0:49	0:49
Now, I think one of the reasons -- I'll try to convince you today — is that we have a fundamental misconception about the power of time. Every one of you knows that the rate of change slows over the human lifespan, that your children seem to change by the minute but your parents seem to change by the year. But what is the name of this magical point in life where change suddenly goes from a gallop to a crawl? Is it teenage years? Is it middle age? Is it old age? The answer, it turns out, for most people, is now, wherever now happens to be. What I want to convince you today is that all of us are walking around with an illusion, an illusion that history, our personal history, has just come to an end, that we have just recently become the people that we were always meant to be and will be for the rest of our lives.	Tôi cho rằng một trong những lý do là chúng ta có một quan niệm sai lầm căn bản về sức mạnh của thời gian. Mỗi chúng ta biết rằng càng già, tốc độ thay đổi càng chậm lại, rằng con cái quý vị thay đổi gần như từng phút nhưng cha mẹ quý vị dường như thay đổi theo năm. Tên gọi của cái điểm thần kỳ trong đời này là gì nơi mà sự thay đổi bất chợt chuyển từ nước đại thành sên bò? Tuổi thiếu niên chăng? Tuổi trung niên chăng? Tuổi già chăng? Câu trả lời, cho hầu hết mọi người, hóa ra là Lúc này, nó xảy ra bất cứ nơi nào được gọi là Bây giờ. Hôm nay, tôi muốn thuyết phục quý vị rằng tất cả chúng ta đang sống với một ảo tưởng, ảo tưởng đó là lịch sử, lịch sử cá nhân của ta, đã đến hồi kết thúc, rằng chúng ta đã trở thành con người mình luôn muốn trở thành và cứ thế mãi cho đến hết đời.
1:43	1:43
Let me give you some data to back up that claim. So here's a study of change in people's personal values over time. Here's three values. Everybody here holds all of them, but you probably know that as you grow, as you age, the balance of these values shifts. So how does it do so? Well, we asked thousands of people. We asked half of them to predict for us how much their values would change in the next 10 years, and the others to tell us how much their values had changed in the last 10 years. And this enabled us to do a really interesting kind of analysis, because it allowed us to compare the predictions of people, say, 18 years old, to the reports of people who were 28, and to do that kind of analysis throughout the lifespan.	Dữ liệu cho luận điểm này. Đây là một nghiên cứu về sự thay đổi trong giá trị con người qua thời gian. Đây là ba giá trị. Mỗi người ở đây có cả ba, quý vị có lẽ biết rằng khi lớn lên, sự cân bằng giữa các giá trị sẽ chuyển đổi. Tại sao lại thế? Chúng tôi đã hỏi hàng nghìn người, yêu cầu một nửa trong số họ đoán xem giá trị của mình sẽ thay đổi ra sao trong 10 năm tới, và yêu cầu nửa còn lại cho biết giá trị của họ trong 10 năm qua thay đổi thế nào. Điều này giúp thực hiện một phép phân tích thú vị, cho phép so sánh những phỏng đoán của, thí dụ, những người 18 tuổi, với ý kiến của người 28, và làm phân tích này xuyên suốt đời người.
2:24	2:24
Here's what we found. First of all, you are right, change does slow down as we age, but second, you're wrong, because it doesn't slow nearly as much as we think. At every age, from 18 to 68 in our data set, people vastly underestimated how much change they would experience over the next 10 years. We call this the "end of history" illusion. To give you an idea of the magnitude of this effect, you can connect these two lines, and what you see here is that 18-year-olds anticipate changing only as much as 50-year-olds actually do.	Đây là cái chúng tôi tìm được. Trước hết, đúng là sự thay đổi chậm lại theo tuổi tác nhưng thứ hai, quý vị đang sai, nó không chậm lại nhiều như ta nghĩ. Theo dữ liệu của chúng tôi, ở mỗi tuổi từ 18 đến 68, người ta đánh giá hết sức thấp độ thay đổi mà mình sẽ trải nghiệm trong vòng 10 năm tới. Chúng tôi gọi đây là ảo tưởng "lịch sử chấm dứt". Để dễ hình dung về mức độ của hiệu ứng này, nối hai đường kẻ này, và cái quý vị thấy là những người tuổi 18 ước tính một độ thay đổi ngang với những người tuổi 50.
3:00	3:00
Now it's not just values. It's all sorts of other things. For example, personality. Many of you know that psychologists now claim that there are five fundamental dimensions of personality: neuroticism, openness to experience, agreeableness, extraversion, and conscientiousness. Again, we asked people how much they expected to change over the next 10 years, and also how much they had changed over the last 10 years, and what we found, well, you're going to get used to seeing this diagram over and over, because once again the rate of change does slow as we age, but at every age, people underestimate how much their personalities will change in the next decade.	Không chỉ là giá trị. Còn nhiều thứ khác nữa. Thí dụ, tính cách. Nhiều nhà tâm lý học khẳng định nhân cách có năm phương diện: sự loạn thần kinh, sự cởi mở với trải nghiệm, tính dễ ưng thuận, sự hướng ngoại và sự tận tâm. Chúng tôi lại hỏi xem họ cho là mình sẽ thay đổi bao nhiêu trong 10 năm tới, và thay đổi bao nhiêu trong 10 năm qua, cái chúng tôi tìm được, quý vị sẽ làm quen với biểu đồ này, vì, một lần nữa, độ thay đổi có chậm lại theo tuổi tác, nhưng ở mỗi tuổi, người ta đánh giá quá thấp độ thay đổi của nhân cách trong thập niên sắp tới.
3:40	3:40
And it isn't just ephemeral things like values and personality. You can ask people about their likes and dislikes, their basic preferences. For example, name your best friend, your favorite kind of vacation, what's your favorite hobby, what's your favorite kind of music. People can name these things. We ask half of them to tell us, "Do you think that that will change over the next 10 years?" and half of them to tell us, "Did that change over the last 10 years?" And what we find, well, you've seen it twice now, and here it is again: people predict that the friend they have now is the friend they'll have in 10 years, the vacation they most enjoy now is the one they'll enjoy in 10 years, and yet, people who are 10 years older all say, "Eh, you know, that's really changed."	Và đây không phải là thứ chóng vánh như giá trị và nhân cách. Quý vị có thể hỏi người khác về sở thích, sở ghét, sở thích cơ bản của họ. Thí dụ, hãy nêu tên người bạn thân nhất, kiểu đi nghỉ quý vị thích nhất, sở thích, loại nhạc ưa thích. Họ có thể kể tên chúng. Chúng tôi yêu cầu một nửa trả lời câu "Bạn có nghĩ điều này sẽ thay đổi trong 10 năm tới?" và nửa còn lại trả lời câu "Điều này có thay đổi gì trong vòng 10 năm qua ?" Cái chúng tôi tìm ra, là cái quý vị đã thấy hai lần và nó đây : người ta đoán rằng người bạn mà mình có hôm nay sẽ vẫn là người bạn trong 10 năm tới, kỳ nghỉ người ta ham thích nhất bây giờ sẽ vẫn là cái họ thích trong 10 năm tới, tuy nhiên, những người già hơn 10 tuổi nói "Ôi, anh ạ, cái ấy đã thực sự thay đổi rồi."
4:26	4:26
Does any of this matter? Is this just a form of mis-prediction that doesn't have consequences? No, it matters quite a bit, and I'll give you an example of why. It bedevils our decision-making in important ways. Bring to mind right now for yourself your favorite musician today and your favorite musician 10 years ago. I put mine up on the screen to help you along. Now we asked people to predict for us, to tell us how much money they would pay right now to see their current favorite musician perform in concert 10 years from now, and on average, people said they would pay 129 dollars for that ticket. And yet, when we asked them how much they would pay to see the person who was their favorite 10 years ago perform today, they say only 80 dollars. Now, in a perfectly rational world, these should be the same number, but we overpay for the opportunity to indulge our current preferences because we overestimate their stability.	Có đáng lưu tâm không? Có phải là một phán đoán sai vô hại ? Không, nó rất quan trọng, tôi sẽ cho ví dụ. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc ra quyết định của ta. Hãy nghĩ đến thần tượng âm nhạc của mình ngày hôm nay hoặc thần tượng của 10 năm trước. Tôi cũng để tên thần tượng của tôi lên đây. Giờ ta hỏi mọi người hãy dự đoán, họ sẽ trả bao nhiêu tiền ngay bây giờ để đi xem ngôi sao ca nhạc của họ hiện nay biểu diễn vào 10 năm tới, tính trung bình, mọi người nói họ sẽ trả 129 đô để mua vé đó. Thế nhưng, khi chúng tôi hỏi họ sẽ trả bao nhiêu để đi xem ngôi sao ca nhạc mười năm trước biểu diễn ngày hôm nay, họ trả lời chỉ 80 đô thôi. Theo tư duy duy lý, hai con số hẳn phải bằng nhau, chúng ta chi mạnh tay cho những dịp chiều theo sở thích hiện tại của mình vì đánh giá quá cao sự ổn định của nó.
5:23	5:23
Why does this happen? We're not entirely sure, but it probably has to do with the ease of remembering versus the difficulty of imagining. Most of us can remember who we were 10 years ago, but we find it hard to imagine who we're going to be, and then we mistakenly think that because it's hard to imagine, it's not likely to happen. Sorry, when people say "I can't imagine that," they're usually talking about their own lack of imagination, and not about the unlikelihood of the event that they're describing.	Tại sao như vậy? Cũng không rõ, nhưng chắc có liên quan đến việc nhớ thì dễ hình dung thì khó. Hầu hết ta đều nhớ mình là ai 10 năm trước, nhưng lại khó hình dung sẽ thế nào trong 10 năm tới và lầm tưởng rằng vì khó hình dung, nên chưa chắc nó sẽ xảy ra. Thật tiếc, khi người ta nói "Tôi không thể hình dung," họ đang nói về óc tưởng tượng nghèo nàn của mình, chứ không phải về khả năng ít xảy ra của điều họ đang nói đến.
5:52	5:52
The bottom line is, time is a powerful force. It transforms our preferences. It reshapes our values. It alters our personalities. We seem to appreciate this fact, but only in retrospect. Only when we look backwards do we realize how much change happens in a decade. It's as if, for most of us, the present is a magic time. It's a watershed on the timeline. It's the moment at which we finally become ourselves. Human beings are works in progress that mistakenly think they're finished. The person you are right now is as transient, as fleeting and as temporary as all the people you've ever been. The one constant in our life is change.	Gốc rễ của vấn đề: thời gian là một mãnh lực cải biến sở thích, biến đổi giá trị, thay đổi nhân cách. Dường như, ta đánh giá đúng điều này, nhưng chỉ là khi nhìn lại. Chỉ khi quay đầu nhìn lại ta mới nhận ra mười năm bao nước đã qua cầu. Dường như, với hầu hết chúng ta, hiện tại là thời gian mầu nhiệm. Đó là chỗ dòng thời gian chảy xiết. Vào khoảng khắc đó, ta bỗng trở thành chính mình. Con người là công việc còn dang dở lại lầm tưởng rằng mình đã xong xuôi. Con người ta trong lúc này là nhất thời, thoáng qua, tạm bợ như con người mà ta đã sống. Cái bất biến trong đời ta là thay đổi.
6:39	6:39
Thank you.	Xin cám ơn.

                                                                                                                        (TED Talks)